Trwają negocjacje ws. nowego budżetu UE . Były premier walczy o jak największe środki dla regionów górniczych. Na Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) Jerzy Buzek przedstawił wczoraj po południu swój projekt stanowiska tej komisji w sprawie rozporządzenia ustanawiającego nowy Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST). Fundusz, zgodnie z propozycją polskiego europosła, ma mieć radykalnie zwiększony budżet, a 80% jego środków otrzymają regiony górnicze.

„Czekamy dziś na szczepionkę na koronawirusa. Ale pamiętajmy, że na globalne ocieplenie jej nie ma – i nie będzie. Recepta jest jedna: transformacja energetyczna – prowadzona etapami, w sposób odpowiedzialny, solidarny, akceptowalny społecznie. Kluczowy jest tu Fundusz Sprawiedliwej Transformacji – jego utworzenie zaproponowaliśmy w komisji ITRE ponad roku temu. Najmocniej powinien on wesprzeć nasze regiony górnicze – jak Śląsk i Zagłębie – gdzie ambitna polityka klimatyczna rodzi najtrudniejsze wyzwania. Unia Europejska nie może i nie pozostawi ich mieszkańców samych” – powiedział Jerzy Buzek, pomysłodawca powołania FST.

Zaproponował jednocześnie radykalne zwiększenie budżetu Funduszu – z 7,5 mld euro do co najmniej 18,75 mld euro. Jerzy Buzek zniósł przy tym postulowany przez Komisję Europejską limit 2 mld euro dopuszczalnej pomocy, którą Polska mogłaby otrzymać z FST.

„Dzięki temu do naszych regionów, samorządów, firm, MŚP czy sektora energetycznego popłynąć mogą znacznie większe pieniądze. Kwota 18,75 mld euro to absolutne minimum – Fundusz musi być większy i utrzymany również w przyszłych budżetach UE, przynajmniej do 2050 r. I co podkreślam od początku: chodzi o nowe, dodatkowe środki, a nie – przesuwane z polityki regionalnej czy rolnej” – podkreślił były Premier RP i były przewodniczący PE. 

Jerzy Buzek rozszerzył ponadto znacznie zakres projektów, które będą mogły być finansowane z FST i dał większą elastyczność państwom i regionom w ich ustalaniu.

„Transformacja energetyczna to nie tylko zmniejszanie emisji CO2, ale także – skuteczna walka ze smogiem czy ubóstwem energetycznym. Dlatego tak ważna jest możliwość wsparcia dla projektów gazowych i ciepłownictwa, ale też – odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej czy ekologicznego transportu miejskiego. Kładę również mocno nacisk na rewitalizację terenów pokopalnianych i likwidację szkód górniczych oraz inwestycje w innowacyjny rozwój firm – w tym MŚP i spółek samorządowych – i tworzenie nowych, atrakcyjnych miejsc pracy. Wprowadzam także możliwość finansowania innowacji społecznych i projektów z obszaru srebrnej gospodarki – ważnych m.in. dla naszych seniorów” – tłumaczył Jerzy Buzek.

Zgodnie z projektem rozporządzenia Komisji Europejskiej, warunkiem otrzymania wsparcia z Funduszu będzie opracowanie tzw. terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji.

„Kluczowe jest, aby w ich przygotowanie w krajach członkowskich w pełni włączone były nie tylko wszystkie władze regionalne i lokalne w poszczególnych regionach, ale też – przedstawiciele związków zawodowych czy przemysłu. Wtedy i tylko wtedy pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji wydane będą dobrze, a sam proces transformacji –  będzie miał szansę zakończyć się sukcesem” – ocenił Jerzy Buzek.  

Dziś ruszył Europejski Kongres Gospodarczy (EEC) w wersji online. Jako przewodniczący Rady Programowej EEC, Jerzy Buzek uczestniczył w sesji inauguracyjnej. Omawiano rolę Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ) jako katalizatora inwestycji i nowych miejsc pracy w UE po pandemii. Jest to również ogromna szansa na transformację polskiej energetyki i gospodarki.

-  Polska musi wykorzystać wielką strategię Europejskiego Zielonego Ładu, abyśmy mogli zacząć gospodarkę od nowa. Tak, jak 30 lat temu - po ruinie gospodarki socjalistycznej - zaczynaliśmy od nowa, dziś również musimy zacząć od nowa – mówił były premier.

Pytany o skutki globalizacji stwierdził, że była „wielką ideą”, ale miała wiele słabych stron - boleśnie obnażonych przez pandemię.  Wystarczy wspomnieć, znaczne uzależnienie od Chin jako dostawcy środków medycznych czy elementów paneli słonecznych i wiatraków.

Były Przewodniczący podkreślał, że KE teraz dąży do daleko idącej samowystarczalności w produkcji, ale również w zakresie własnych dochodów w postaci podatku węglowego.

Europoseł nawiązał również do sytuacji w polskim górnictwie. – Górnicy mają rację, że się boją. Zmiany są nieuchronne. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji jest odpowiedzią na trudną sytuację górników.”  Ideą Funduszu jest łagodzenie skutków społecznych ogniczenia wydobycia węgla dla mieszakńców regionów górniczych.

Podsumowując swą wypowiedz, poseł stwierdził, że EZŁ jest wyjątkową okazją dla Polski, żeby odbudować swą energetykę i gospodarkę.

Jerzy Buzek zaprezentował dziś punkt widzenia komisji ITRE na Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST) Komisji Rozwoju Regionalnego (REGI).  Były premier tłumaczył, dlaczego to regiony górnicze - takie jak Śląsk i Zagłębie, powinny otrzymać z niego największe środki.  Jako pomysłodawca utworzenia Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, europoseł czuwa nad zachowaniem oryginalnego przeznaczenia Funduszu tj. finansowej pomocy mieszkańcom regionów górniczych w procesie „odejścia od węgla”.

Od kilku miesięcy trwają intensywne negocjacje w sprawie ostatecznego kształtu FST. Były premier wraz ze swymi doradcami opracował propozycję raportu w s. FST zawierającego rekomendacje komisji ITRE w s. przeznaczenia pieniędzy z Funduszu. W przyszły wtorek raport zostanie oficjalnie zaprezentowany na komisji ITRE. Spotkania z samorządowcami z górniczych gmin ze Śląska i Zagłębia były ogromnie pomocne i dały wgląd w prawdziwe potrzeby polskich regionów górniczych.